Giải mã tài sản quan chức

Giải mã nguồn gốc khối tài sản khủng của ông Hà Đức Toại ở Bắc Kạn

18/04/2014

Kì II: …Đến những lòng vòng trong đầu tư xây dựng cơ bản

Dự án Khu dân cư phía Nam (KDCPN) thị xã Bắc Kạn  có tổng mức đầu tư lên tới 257.241.767.770 đồng bao gồm 4 dự án thành phần: Dự án Di chuyển Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh; Dự án San nền và xây dựng khu dân cư đối diện bến xe (nơi mà sau ngày về hưu, ông Toại cho xây khách sạn Anh Thư ở vị trí đắc địa nhất mà Báo Người cao tuổi đã công bố trong số 51 (1368) ra ngày 28/3/2014); Dự án Xây dựng khu tái định cư Đức Xuân (nơi ông Toại có 2 khối bất động sản khác với hàng trăm mét vuông đất/ lô cũng đã được công bố tại số báo trên) và Dự án Xây dựng công trình đường 41m kéo dài. Tổng diện tích chiếm đất của toàn dự án là 40ha.

Ngày 23/9/2004, ông Hà Đức Toại, Chủ tịch UBND tỉnh kí Quyết định số 1861/QĐ-UBND về việc đầu tư xây dựng KDCPN. Phân kì của dự án gồm 2 giai đoạn: Đầu tư xây dựng đường, san nền và kết cấu hạ tầng; cấp điện và cấp nước… Giai đoạn 2: Di chuyển cột ăng-ten Đài Truyền hình, san nền khu vực đồi cột ăng-ten đã di chuyển để tạo quỹ đất, xây dựng đường nối với đường Trường Chinh và các kết cấu hạ tầng có liên quan khác. Ngày 29/4/2005, cũng vẫn Chủ tịch Hà Đức Toại kí Quyết định số 916/QĐ-UBND về việc chấp thuận đầu tư Dự án với chủ đầu tư (được chọn theo hình thức giao thầu) là doanh nghiệp không hề có tên tuổi: Công ty Xây dựng và Phát triển nhà Mê Linh (Công ty Mê Linh, có địa chỉ kinh doanh và địa bàn hoạt động chính tại tỉnh… Vĩnh Phúc). Hình thức đầu tư áp dụng theo phương thức “đổi đất lấy hạ tầng” (BOT). Nghĩa là doanh nghiệp ứng 100% vốn thi công khu dân cư và toàn bộ cơ sở hạ tầng có liên quan, được “ăn chia” với với tỉnh theo tỉ lệ 70/30 số lô đất tạo được để thu hồi vốn.

Do mức đầu tư quá “khủng” (gấp nhiều lần mức thu ngân sách toàn tỉnh Bắc Kạn cùng thời điểm được phê duyệt) gần 10 năm qua, nhiều diện tích thuộc dự án vẫn ngổn ngang, chưa giải tỏa xong mặt bằng… (ảnh chụp dọc đường Trường Chinh, đoạn đối diện trụ sở mới của Thị ủy, UBND thị xã Bắc Kạn ngày 9/4/2014).

Nếu sự việc chỉ có thế, nghĩa là mọi bước trong quy trình, thủ tục đầu tư được tiến hành đúng luật định, UBND tỉnh Bắc Kạn và các ngành liên quan quản lí chặt chẽ, việc tái định cư cho người dân (trong diện giải tỏa, di dời) và việc phân phối quỹ đất ở (phần địa phương được giữ lại) được tổ chức chu đáo, công bằng và minh bạch thì dù phần nhà đầu tư được hưởng rất cao (70% số lô đất tạo lập được sau khi đã hoàn chỉnh toàn bộ cơ sở vật chất kĩ thuật hạ tầng) thì cũng chẳng có gì đáng nói. Nhưng, hầu như tất cả đều ngược lại và phần thua thiệt trong thực hiện dự án này lại thuộc về chính… chủ nhân của nó: Cán bộ và người dân Bắc Kạn!

Ngày 27/4/2005, Sở Xây dựng Bắc Kạn có Văn bản số 229/QĐ-KT-SXD, gửi UBND tỉnh và Công ty Mê Linh thông báo kết quả thẩm định hồ sơ thiết kế cơ sở và khái toán tổng mức đầu tư Dự án. Theo văn bản này, phần thiết kế Dự án không đạt yêu cầu vì có quá nhiều vấn đề cần xem xét lại: Không có các giải pháp bảo vệ môi trường, chống sạt lở đất, an toàn giao thông. Bản vẽ thiết kế phần san nền có một phần trùng lặp diện tích một số dự án khác đã được phê duyệt trước đó. Các bản vẽ mặt cắt đường giao thông nội bộ không đúng với bản vẽ mặt bằng và không phù hợp quy hoạch. Thiết kế hệ thống cấp nước không có bản vẽ mặt bằng nên không xác định được vị trí các hố ga, giếng kĩ thuật, miệng xả nước, trụ cứu hoả, vì thế cũng không xác định được khối lượng xây lắp các tuyến mương, cống thoát nước cũng như độ dài chính xác các tuyến ống cấp nước; không có bản vẽ thể hiện giải pháp kết cấu đá kè, cống của con suối chảy giữa khu vực)… và con số khái toán kinh phí xây dựng và thiết bị cho dự án mà Sở Xây dựng đưa ra là 192.197.609.805 đồng. Ý kiến của cơ quan tham mưu có chức năng thẩm định dự án rõ ràng là thế, nhưng Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn Hà Đức Toại vẫn bỏ qua tất cả và chỉ 2 ngày sau, ngày 29/4/2005, đã hạ bút kí Quyết định số 916/QĐ-UBND, chấp thuận Dự án Đầu tư xây dựng KDCPN với tổng mức đầu tư lên đến… 257.241.767.770 đồng (tăng tới 65.044.157.965 đồng so khái toán của Sở Xây dựng).

…và dù có giải phóng xong mặt bằng, nhưng do không có tiền trả nợ cho các khối lượng XDCB đã hoàn thành, nên nhiều hạng mục trọng điểm của dự án bị bên B dừng thi công từ nhiều năm nay (trong ảnh là tuyến đường 2 chiều Nguyễn Văn Khoát, đoạn tiếp nối với trục đường Kon Tum, chụp ngày 9/4/2014).

Cũng theo thoả thuận ban đầu, do Dự án được thực hiện theo hình thức BOT, nên toàn bộ kinh phí giải phóng mặt bằng thuộc trách nhiệm của Công ty Mê Linh. Nhưng gần nửa năm lòng vòng, ngày 11/8/2005 Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn Hà Đức Toại lại kí Quyết định số 1848/QĐ-UBND, giao UBND thị xã Bắc Kạn làm chủ đầu tư… thay cho Công ty Mê Linh (!), theo đó, vốn thực hiện dự án từ nguồn của Công ty Mê Linh, bỗng được chuyển sang nguồn ngân sách nhà nước. Trong khi đó, Công ty Mê Linh vẫn là… tổng thầu thực hiện Dự án(!).

Việc san ủi, giải phóng hơn 1 triệu mét khối đất đá đồi núi để tạo mặt bằng trên diện tích 40 ha KDCPN là bài toán rất khó giải quyết và cần đến một lượng kinh phí khổng lồ (vì đa phần người dân thị xã vẫn phải… mua chỗ đổ đất với giá 5 – 7.000 đồng/ xe bò, ngựa. 10 – 15.000 đồng/ xe tải dưới 15 tấn). Vậy mà chẳng biết bằng cách nào, Công ty Mê Linh lại thuyết phục được lãnh đạo tỉnh Bắc Kạn (ông Hà Đức Toại) cho phép múc đất và đổ lấp thẳng vào bãi rác Bản Áng liền kề, là bãi rác lớn nhất thị xã và phải hơn một năm sau (tức năm 2007) mới hết thời gian sử dụng và theo quy định chung, phải xử lí triệt để bằng hoá chất, khử độc, chống thẩm thấu… trước khi chôn lấp. Sự ưu ái đến khó hiểu này của lãnh đạo UBND tỉnh Bắc Kạn đã giúp Công ty Mê Linh “tiết kiệm” được hàng chục tỉ đồng, còn thảm họa môi sinh, môi trường do bãi rác với hàng nghìn tấn rác thải lưu cữu không được xử lí đúng quy trình kĩ thuật thì chắc chắn không ai khác ngoài người dân thị xã Bắc Kạn và con cháu họ còn phải chịu dài dài.

Ấy là chưa kể tới quá nhiều bức xúc của cán bộ, người dân thị xã Bắc Kạn về những thua thiệt và bất minh trong giải toả, đền bù, chia chác đất công trong dự án; cũng chưa kể tới những tốn kém đến mức vô lí khi Nhà nước phải chi gần 10 tỉ đồng để di chuyển một số hạng mục của Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh Bắc Kạn, trong đó có cột ăng-ten tự đứng mới xây dựng với mức đầu tư hàng chục tỉ đồng và đưa vào khai thác mới được hơn 1 năm, để… lấy chỗ cho Công ty Mê Linh thực hiện dự án (!)… (Còn nữa)

 Bài và ảnh Ngân Hà